โลกุตฺตรากุสล

ปุจฺฉา – อภิธมฺมปิฏเก อาวุโส ธมฺมสงฺคณีปาฬิยํ จิตฺตุปฺปาทกณฺเฑ กุสลา ธมฺมาติ ปทสฺส อตฺถํ วิภชนฺเตน ภควตา กถํ โลกุตฺตรกุสลํ วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – อภิธมฺมปิฏเก ภนฺเต ธมฺมสงฺคณิยํ จิตฺตุปฺปาทกณฺเฑ กุสลา ธมฺมาติ ปทสฺส อตฺถํ วิภชนฺเตน ภควตา ‘‘กตเม ธมฺมา กุสลาฯ ยสฺมิํ สมเย โลกุตฺตรํ ฌานํ ภาเวติ นิยฺยานิกํ อปจยคามิํ ทิฏฺฐิคตานํ ปหานาย ปฐมาย ภูมิยา ปตฺติยา วิวิจฺเจว กาเมหิ…เป.… ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ทุกฺขปฏิปทํ ทนฺธาภิญฺญ’’นฺติ เอวมาทินา ภควตา โลกุตฺตรกุสลํ วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทสิตํฯ

อกุสล

ปุจฺฉา – ตตฺเถว อาวุโส อกุสลา ธมฺมาติ มาติกาปทสฺส อตฺถํ วิภชนฺเตน ภควตา กถํ อกุสลํ วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – ตตฺเถว ภนฺเต อกุสลา ธมฺมาติ มาติกาปทสฺส อตฺถํ วิภชนฺเตน ภควตา ‘‘กตเม ธมฺมา อกุสลาฯ ยสฺมิํ สมเย อกุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ทิฏฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา สทฺธารมฺมณํ วา คนฺธารมฺมณํ วา รสารมฺมณํ วา โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ วา ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภฯ ตสฺมิํ สมเย ผสฺโส โหติ เวทนา โหติ สญฺญา โหติ เจตนา โหติ จิตฺตํ โหตี’’ติ เอวมาทินา อกุสลํ วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทสิตํฯ